Ένας κήπος που δεν χρειάζεται σκάψιμο αποκαλείται “no dig garden” στα αγγλικά.  Ο βασικός στόχος είναι να “φτιάξουμε” έδαφος με στρώσεις από οργανική ύλη που σταδιακά θα αποσυντεθεί και θα γίνει χώμα. Σε τέτοιου είδους παρτέρια μπορούμε να φυτέψουμε άμεσα, κάνοντας τρύπες εκεί που θέλουμε να φυτέψουμε, βάζοντας μια χούφτα κομπόστ/χώμα και φυτεύοντας τα φυντάνια μας με στοργή. Για τον κήπο μας στο Ελπιδοχώρι χρειάστηκε κάποιο σκάψιμο στο στήσιμο και ισοπέδωση του εδάφους, αλλά δεν σκάψαμε για να φυτέψουμε, όπως κάνει η συμβατική καλλιέργεια. Πατήστε εδώ να δείτε πως υλοποιήσαμε τέτοια παρτέρια για ολόκληρο κήπο στο Ελπιδοχώρι.

Όπως λέει και ο Patrick Whitefield στο βιβλίο του “Permaculture (Συνεχής Καλλιέργεια) με λίγα λόγια” [εκδόσεις Λευκό Κυπαρίσσι]: Υπάρχουν πολλοί τρόποι να χρησιμοποιήσετε υλικό εδαφοκάλυψης σε έναν κήπο. Ένας από τους επωφελέστερους είναι όταν ξεκινάτε ένα νέο κήπο από το μηδέν σε μια περιοχή γεμάτη πολυετή ζιζάνια.Είναι μια εργασία που φαντάζει πολύ αποκαρδιωτική, όταν σκέφτεστε τι σκάψιμο έχετε να ρίξετε, αλλά γίνεται εύκολη, όταν χρησιμοποιείτε υλικό εδαφοκάλυψης. Να πως να το κάνετε:

1.Καταπατάτε τα αυτοφυή φυτά και πασπαλίζετε με λίγη κοπριά αν θέλετε. Δεν χρειάζεται να τα κόψετε ή να τα ξεριζώσετε.

2. Σκεπάστε τα καταπατημένα φυτά με χαρτόνια ή άλλο οργανικό υλικό (κάτι που μπορεί να σαπίσει). Σκοπός αυτού του στρώματος είναι να εμποδίσει το φως να φτάσει στα “ανεπιθύμητα” φυτά, οπότε φροντίστε να μην υπάρχουν διάκενα. Καλό είναι η στρώση αυτή να είναι βρεγμένη για να βοηθήσει στο φύτεμα (αν θα φυτέψετε άμεσα), αλλά και για να ξεκινήσει η αποσύνθεση πιο γρήγορα. Για να γλιτώσετε νερό, καλύτερο είναι να βουτήξετε το χαρτόνι σε ένα βαρέλι ή λεκάνη με νερό, γιατί αλλιώς θα σπαταλήσετε πολύ πολύτιμο νερό.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πολλοί με ρωτάνε για τα χημικά στο χαρτόνι και αν αυτά θα βλάψουν το έδαφος. Ο δάσκαλός μου o Darren Doherty διαβεβαιώνει πως ο άνθρακας προσελκύει και διασπάει χημικές και τοξικές ουσίες – ουσιαστικά τα “ξεμπλέκει”, οπότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Στην τελική, ο καθένας κάνει αυτό που αισθάνεται. Εγώ προτιμώ να αξιοποιήσω τα χαρτόνια παρά να τα βλέπω να πετιούνται στα σκουπίδια!

3. Δημιουργούμε μια άλλη στρώση 5-10 εκ. με υλικά όπως κοπριά (μισο-χωνεμένη είναι οκ αν και έχω βάλει και φρέσκια όταν ο καιρός φυτέματος ήταν έξι μήνες μακριά), ή μισο-χωνεμένο κομπόστ, αρκεί να μην έχει σπόρους. Ο σκοπός είναι να εμπλουτίσουμε το παρτέρι μας με θρεπτικά συστατικά, γιατί η αποσύνθεση των στρώσεων από ποικίλα υλικά, δημιουργεί πλούσιο και υγιές έδαφος – ακριβώς όπως όταν έχουμε ποικιλία στη δίαιτά μας, δημιουργούμε υγεία στο σώμα μας. Επίσης, δημιουργεί βάρος, το οποίο βοηθά στη καταπάτηση των “ζιζανίων”.

4. Τώρα μπορείτε να δημιουργήσετε την τελική στρώση εδαφοκάλυψης με αρκετό πάχος (μέχρι και 20 εκ) από ξερά άχυρα (όχι σανό – βλέπε σημείωση) ή κάτι παρόμοιο, για παράδειγμα πεσμένα φύλλα, ξερό κομμένο χορτάρι κτλ. Σημαντικό είναι να μην έχει σπόρους, γιατί θα έχετε τους μπελάδες που προσπαθείτε να ξεπεράσετε πραγματοποιώντας αυτή τη διαδικασία!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχει διαφορά μεταξύ σανού και άχυρου. Ο σανός περιέχει διάφορα χόρτα, αυτοφυή ή/και φυτεμένα, και είναι γεμάτος σπόρους. Το άχυρο είναι το “καλαμάκι” (straw!) που παραμένει μετά το θέρισμα σιταριού ή άλλου δημητριακού, οπότε θα περιέχει ελάχιστους σπόρους.

5. Φυτεύουμε κάνοντας μια τρύπα στις στρώσεις μας (όταν βραχεί το χαρτόνι είναι πιο εύκολη αυτή η διαδικασία). Δεν χρειάζεται να φτάσει στο χώμα το φυτό μας, οι ρίζες θα βρουν το δρόμο τους. Καλό θα ήταν, όμως, να βάζετε και μια-δυο χούφτες χώμα/κομπόστ για να έχει μια καλή αρχή το φυτό. Τα ζιζάνια και η κοπριά θα έχουν γίνει και αυτά χώμα, μέχρι να φτάσουν οι ρίζες εκεί.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσέξτε να μην ακουμπάει η εδαφοκάλυψη τον κορμό του φυτού γιατί μπορεί να σαπίσει το φυντάνι. Αφήστε λίγα εκατοστά γύρω απ΄τη ρίζα του φυτού.

Ο σκοπός των παρτεριών χωρίς σκάψιμο είναι πολυδιάστατος:
> Αυτή η μέθοδος είναι πιο κατάλληλη για μεταφυτεύσεις ή για πατάτες σε μικρό κήπο κοντά στο σπίτι, αλλά μπορείτε να κάνετε και σπορά….απ΄τη δική σας φαντασία και όρεξη εξαρτάται!

> Δημιουργούμε νέο και πλούσιο έδαφος με τις ποικίλες στρώσεις. Αυτές οι στρώσεις δημιουργούν άνθρακα στο έδαφος, ο οποίος λειτουργεί ως σφουγγάρι για το νερό και χρειάζεται λιγότερο πότισμα. Βασικά επιτυγχάνουμε μια φυσική διαδικασία και τη διατηρούμε κάθε χρόνο με επιπλέον στρώσεις, που σημαίνει πως τα παρτέρια μένουν στο ίδιο σημείο, απλά αλλάζουμε τα φυτά για να μην εξαντλείται το έδαφος. Ένα πλούσιο έδαφος δεν διαβρώνεται όπως ένα άγονο και απροστάτευτο έδαφος.

> Ένας καλός σχεδιασμός μας επιτρέπει να φτάσουμε όλα τα σημεία του παρτεριού, δηλαδή να φτάνουμε μέχρι τη μέση από την πάνω μεριά και μέχρι τη μέση από την κάτω μεριά (ένα ιδανικό πλάτος είναι 1,00 – 1,40μ), χωρίς να πατάμε πάνω στο παρτέρι και χωρίς να χρειαστεί να το σκάψουμε. Κάθε φορά που πατάμε, συμπιέζουμε το έδαφος, αφαιρούμε οξυγόνο και σκοτώνουμε μικροοργανισμούς. Κάθε φορά που το σκάβουμε, απελευθερώνουμε άνθρακα (το οποίο βοηθά τη γη να συγκρατεί νερό) και σκοτώνουμε πολύτιμους μικροοργανισμούς. Βασικά χαλάμε το έδαφος κάθε φορά που το πατάμε ή το σκάβουμε.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για να βρείτε το ιδανικό πλάτος για ένα παρτέρι, θα πρέπει δύο άτομα να μπορούν άνετα να κάνουν μια χειραψία κατά το πλάτος του παρτεριού (βλέπε εικόνα αριστερά).

> 100% εδαφοκάλυψη. Το άχυρο είναι η τελική στρώση των παρτεριών, γιατί προστατεύει τις κατώτερες στρώσεις από αέρα, βροχή, ήλιο, αφήνοντας έτσι τους μικροοργανισμούς να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους και διατηρώντας την υγρασία του εδάφους, οπότε χρειάζεται λιγότερο πότισμα.

> Εξοικονόμηση δουλειάς, χρόνου και νερού.

Τώρα είναι καλή εποχή να προετοιμάσετε τα παρτέρια σας για την άνοιξη…καλή αρχή!