Τους τελευταίους καλοκαιρινούς μήνες ανακάλυψα για πρώτη φορά στην παράγκα ενός βιοκαλλιεργητή, τον Ψυχολόγο Δρ. Γιώργο Πιντέρη. Το να πω πως βρήκα κάτι το ιδιαίτερο στα δύο του βιβλία, θα ήταν ίσως ανεπαρκής περιγραφή. Το να πω πως είναι τα καλύτερα, πιο χρήσιμα για την ανθρώπινη εξέλιξη και διασκεδαστικά ταυτόχρονα βιβλία που έχω διαβάσει για πολύ καιρό, ίσως είναι μια πιο ακριβής περιγραφή της αντίληψής μου.

Τα δύο βιβλία στα οποία αναφέρομαι είναι «Ψάρια στον Αφρό: Μια Μικρή Αλλαγή φέρνει μια Μεγάλη» (Εκδόσεις Θυμάρι, 1989) και «Εσύ, τα δικαιώματά σου και οι άλλοι: στην οικογένεια, στη δουλειά, στον έρωτα, στην παρέα» (Εκδόσεις Θυμάρι, 1983)

Χαίρομαι τόσο πολύ που ανακάλυψα τον Δρ. Πιντέρη, όχι μόνο γιατί αυτά που γράφει και ο τρόπος που τα γράφει είναι τόσο προσβάσιμα και εύκολα για τον κάθε άνθρωπο να τα καταλάβει, να τα απορροφήσει και να τα εφαρμόσει, αλλά γιατί ο Δρ. Πιντέρης είναι Έλληνας! Και ο άλλος λόγος που χαίρομαι, είναι γιατί υποστηρίζει και την αντίληψη που με έχει φέρει μέχρι αυτό το σημείο στον κόσμο.

Ένας υπερμορφωμένος και μελετημένος Έλληνας που έχει καταφέρει με τόσο χιούμορ και συγκινητική αγάπη για τον άνθρωπο να γράψει κατανοητούς οδηγούς προσωπικής εξέλιξης. Μέσα από τα βιώματά του, την ανάλυσή του και την ξεκάθαρη αντίληψή του για τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε τις καταστάσεις στις οποίες συχνά βρισκόμαστε και δεν γνωρίζουμε πώς να αντιμετωπίσουμε. Μας πιάνει από το χέρι και ύστερα το αφήνει απαλά με μια ώθηση προς την απελευθέρωση μέσα από την προσωπική ευθύνη.

Στην αρχή του βιβλίου για την υποστήριξη δικαιωμάτων, γράφει, «Σαν «άτομο» είμαι υπεύθυνος για όσα μου συμβαίνουν, οπότε έχω εγώ την ευθύνη ν’ αλλάξω την συμπεριφορά μου, αν οι συνέπειες που έχει πάνω μου αυτή η συμπεριφορά είναι δυσάρεστες για μένα. Σαν «άτομο» λοιπόν η ευθύνη μου είναι ν’ αλλάξω τον εαυτό μου. Σαν «κοινωνική μονάδα», αφού δέχομαι επιδράσεις από το κοινωνικό σύστημα μέσα στο οποίο ζω, έχω ευθύνη να κάνω ότι μπορώ για να καλυτερέψω ή ν’ αλλάξω το κοινωνικό σύστημα, αν στην τωρινή του μορφή παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματά μου.»

Αυτό που μου κόλλησε και για το οποίο θέλω να γράψω, βρίσκεται στο τελικό κεφάλαιο για την υποστήριξη δικαιωμάτων, όπου γράφει για το πόσο έχουμε «θεοποιήσει τη λογική» και ότι προσπαθούμε να λύσουμε πολλές φορές θέματα που δεν έχουν καμία σχέση με την ειδικότητά της. Για παράδειγμα, το να βρούμε με τη λογική γιατί κάτι μας κάνει να νιώθουμε καλά, είναι σαν να χρησιμοποιούμε το συναίσθημα για να λύσουμε ένα πρόβλημα γεωμετρίας. «Το αποτέλεσμα είναι ότι στην προσπάθεια να τα πλησιάσουμε όλα με τη λογική, έχουμε χάσει την επαφή με τα συναισθήματά μας. Όμως το συναίσθημα υπάρχει. Είτε το θέλουμε είτε όχι, αυτό υπάρχει. Ολόκληρη σειρά από έρευνες έχουν δείξει πως είναι δυο διαφορετικές οργανικές οντότητες η λογική και το συναίσθημα. Η λογική είναι μια λειτουργία. Το συναίσθημα είναι μια λειτουργία. Είναι άλλο πράγμα από τη λογική. Είναι δίπλα στη λογική, δηλαδή «παρα-λογική». Όμως εμείς, στη λέξη «παράλογο», έχουμε προσδώσει τη ρετσινιά «τρελό». Αλλά το παράλογο δεν είναι τρελό. Έχοντας όμως θεοποιήσει τη λογική, καθετί που δεν είναι λογική το θεωρούμε παρακατιανό. Έτσι φτάσαμε να θεωρούμε το συναίσθημα σαν λειτουργία Β’ κατηγορίας, παρόλο που τα περισσότερα προϊόντα τέχνης προέρχονται από αυτό.»

«Αν το παιδικό «πιστεύω» περί λογικής σε καταδυναστεύει, μερικές από τις συνέπειες θα είναι: Να πέφτεις θύμα εκείνων που χρησιμοποιούν τη λογική σαν εργαλείο εκμετάλλευσης. Έχεις σε κάτι δίκιο, αλλά επειδή ο άλλος είναι σοφιστής και σε έχει μπουρδουκλώσει σε μια λογική συζήτηση, δεν μπορείς να βρεις το δίκιο σου, όσο και να ξέρεις ότι αυτά που λέει δεν στέκουν. Παράλληλα, χάνεις και την επαφή με τα συναισθήματά σου. Έτσι, όποτε δεν κινείσαι με τη λογική νιώθεις ενοχές.»

Αυτό επίσης ισχύει σε απλές καθημερινές καταστάσεις. Σήμερα είχα μια δουλειά να κάνω το μεσημέρι. Κάτι με έτρωγε να το κάνω το πρωί, αλλά η λογική μου είπε «έχεις χρόνο, κάν’ το αργότερα». Πήγα να ικανοποιήσω τη θέληση της λογικής με το κίνητρο της ενοχής, αλλά μέσα σε μία ώρα, έλαβα τηλεφώνημα να κάνω τη δουλειά άμεσα…

Έχω απογοητεύσει άπειρες φορές τον εαυτό μου ακούγοντας τη φωνή της λογικής και παραμελώντας το συναίσθημα. Μα, θα ρωτήσετε, πως μπορώ να καταλάβω τη διαφορά μεταξύ λογικής και συναισθήματος;

Η αλήθεια είναι πως είμαστε τόσο καλά εκπαιδευμένοι να ακούμε τη λογική, που το συναίσθημα δεν ξέρουμε καν πως να το αναγνωρίζουμε.

Ο τρόπος που έχω μάθει να αντιλαμβάνομαι τη διαφορά, είναι:

> η λογική είναι συνήθως συνδεδεμένη με το «πρέπει», με το καθεστώς, με το να κάνουμε πράγματα για κάποιον άλλον, με τον φόβο…

> το συναίσθημα διέπει όλα μου τα κύτταρα, κινεί κυριολεκτικά το σώμα μου προς την κατάλληλη κατεύθυνση και είναι αυτό που έχω όρεξη να κάνω εκείνη τη στιγμή. Βασικά αφήνω το σώμα μου να μου πει τι θα κάνω. Συνήθως είναι το αντίθετο με τη λογική και πολλές φορές δεν μπορείς να ξέρεις γιατί. Έχει σχέση με την αγάπη, η οποία κατά έναν τρόπο έχει αποδειχθεί αντίθετη από τον φόβο.

Η «παγίδα» στην οποία μπορεί να πιαστούμε είναι ότι δεν μπορούμε να δικαιολογήσουμε το συναίσθημα εκείνη τη στιγμή. Η δικαιολογία ή, πιο σωστά, ο λόγος συνήθως φανερώνεται αφού έχουμε εμπιστευτεί το συναίσθημα. Και εκεί είναι που θα σε εξυπηρετούσε να εμπιστευτείς ότι το συναίσθημα δεν χρειάζεται δικαιολογίες! Μερικές φορές δεν είναι δυνατό να ακολουθήσουμε το συναίσθημα, χωρίς να αλλάξουμε κάποια πράγματα.

Οπότε, ας κοιτάξουμε αυτά που θέλουμε με το φίλτρο του συναισθήματος για ο,τιδήποτε αισθανόμαστε πως θέλουμε να κάνουμε. Μια ζωή την έχουμε και μου φαίνεται δυσάρεστη όταν αντιδρώ από φόβο και πολύ ευχάριστη όταν δρω από αγάπη.

Και κλείνω με τον εκπληκτικό Δρ. Πιντέρη: «Για να απελευθερωθείς από αυτό το παιδικό πιστεύω [περί λογικής] χρειάζεται να θυμηθείς ότι έχεις το δικαίωμα να παίρνεις και αποφάσεις που δεν είναι λογικές. Μη σε ξενίζει αυτό. Το κάνεις καθημερινά. Απλώς δέξου το σαν ένα κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξής σου.»

Ο δρόμος του συναισθήματος είναι όμορφος…και ασφαλής!

Με πολλή αγάπη και ευγνωμοσύνη,
Τίνα